Dit artikel is exclusief voor abonnees, maar we bieden het je gratis aan.

Mensen met geldstress maken keuzes die op langere termijn wel eens negatief durven uit te pakken. Om dat te voorkomen, start hogeschool Thomas More een project om het ‘financiële welzijn’ te verhogen.

‘Ik lig ’s nachts wakker van mijn eindafrekening’, vertelde Thirza Van Damme (46), een alleenstaande moeder met een zoon van 12, eerder in De Standaard (DS 2 september). Haar voorschotfactuur voor energie was aangedikt tot 1.475 euro per maand. Ze verdient net te veel om recht te hebben op het sociaal tarief. ‘Dat zijn absurde bedragen, die ik niet kan betalen’, zegt ze. ‘We proberen het hoofd boven water te houden, maar dat is een enorme uitdaging. Mijn mentale welzijn lijdt eronder.’

De angst en stress die spreken uit de woorden van Van Damme zijn, zij het in meer of mindere mate, voor veel mensen herkenbaar in deze tijd van ontspoorde energieprijzen. In een recente bevraging door de krant Het Laatste Nieuws zei niet minder dan de helft van de bevraagde Vlamingen dat ze bang zijn in armoede terecht te komen.

Binnen de Antwerpse hogeschool Thomas More is het onderzoekscentrum CEBUD – dat zich toelegt op onder andere het ‘vergroten van de financiële weerbaarheid van consumenten’ – begonnen met een project dat antwoorden moet bieden op die groeiende geldstress. ‘Het stond al in de steigers voor deze crisis kwam’, zegt onderzoeker Nele Peeters, ‘maar al onze partners geven aan dat de nood nu hoger is dan ooit.’ Die partners zijn onder meer het Netwerk tegen Armoede, ondernemersorganisatie Unizo en preventiedienst Idewe.

Onder de naam ‘Minder geldstress. Meer welzijn op het werk’ wil het project een aanbod ontwikkelen dat door werkgevers aan hun medewerkers kan worden aangeboden. ‘Financiële vaardigheden – denk aan hoe om te gaan met stijgende kosten, of zelfs met schulden – krijgen Vlamingen eigenlijk nergens aangeleerd’, zegt Peeters. ‘Daarvoor zijn ze volledig op zichzelf aangewezen, en als dat niet lukt, kan dat in periodes van plots inkomensverlies of sterk stijgende prijzen – zoals we die vandaag zien – problemen veroorzaken.’

Zo kan geldstress ertoe leiden dat mensen ‘juist het verkeerde gaan doen’, zei Arjan Vliegenthart, de directeur van het Nederlandse Instituut voor Budgetvoorlichting, in de krant NRC Handelsblad. ‘Daar is de laatste jaren onderzoek naar gedaan. Mensen raken meer gericht op de korte termijn. Ze verliezen de lange termijn uit het oog. Gaan meer handelen vanuit emotie, hebben minder ruimte in hun hoofd voor rationele besluiten. Vraag je mensen met geldstress: “Wil je vandaag 25 euro of morgen 30 euro?”, kiezen de meesten 25 euro.’

Intussen duiken op de markt steeds meer private budgetcoaches op, zegt Peeters. ‘Die zijn niet per definitie slecht, maar er is geen kwaliteitscheck. Daar willen wij een antwoord op bieden.’ Het project, waar ook de Vrije Universiteit Brussel bij betrokken is, wordt door het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen gesubsidieerd.

Het moet resulteren in, bijvoorbeeld, een workshop ‘Slim met geld’ – denk aan vragen als ‘Hoe maak ik een budgetplan? Waar vind ik ondersteuning?’ –, een online doe-het-zelfaanbod, gesprekstechnieken voor leidinggevenden om geldzorgen te herkennen, of de inzet van een budgetcoach, die samen met werknemers een plan van aanpak opmaakt. Maar misschien wel het belangrijkste, zegt Peeters, ‘is om de geldstress die veel mensen bezighoudt, bespreekbaar te maken. We moeten af van het taboe dat nog altijd op dat onderwerp rust.’

Over ten laatste twee jaar moet het ontwikkelde aanbod breed aangeboden kunnen worden. Maar, nuanceert Peeters nog, ‘ook met een beter budgetbeheer blijven maandelijkse facturen van 1.500 euro, zoals die van Thirza Van Damme, onbetaalbaar’.

Energiecrisis weegt door op mentaal welzijn

Je wil onze betalende artikels lezen maar nog geen abonnement nemen? Meld je aan en proef gratis van 3  plus-artikels.

Geen abonnee? Lees 5 plus-artikels gratis  

Ontdek al uw digitale voordelen als abonnee  

Johan de Boose had enkele jaren geleden in Sint- Petersburg een gesprek met een jonge Rus, dat missc...

Alweer een woonzorgcrisis, stelt Peter Janssens vast, en alweer zal er niets veranderen. Ouderen moe...

Geen abonnee? Lees 5 plus-artikels gratis 

Ontdek al uw digitale voordelen als abonnee 

Lees de volledige krant digitaal >

In de VS en bij de Navo wordt de Russische nucleaire dreiging ernstiger genomen dan bij het begin va...

Johan de Boose had enkele jaren geleden in Sint- Petersburg een gesprek met een jonge Rus, dat missc...

De mobilisatie van reservesoldaten jaagt een golf van angst en ontreddering door Rusland. Anderen wi...

In een verslavingskliniek, zo staat het in grote letters boven de inkom, ligt er nog een staatsiepor...